İptal Davası İdare Hukukunda İptal Davası idari makamlarca kişiler aleyhine yapılan idari işlemlerin iptali için açılan dava türüne denilmektedir. İptal davaları idari makamlarca tesis edilen idari işlemler ile menfaatleri ihlal edilmiş olan kişiler tarafından bu idari işlemler aleyhine idari yargı mercilerinde açılabilmektedir. Düzenlenen idari işlemler ile hakları ihlal edilen kişiler bu idari işlemlerde Yetki, şekil, konu ve maksat yönleri ile hukuka aykırılık bulunması halinde iptal davası açma hakkına sahiptirler.
Genel olarak iptal davası için esas amaç hukuka aykırılık durumu ortaya çıkartan idari işlemin ortadan kalkması ve kişinin hukuki ve fiili durumunun idari hukuka uygun hak kaybı yaşanmadan önceki eski durumuna getirilmesidir. İptal Davası sonucunda hukuka aykırı olan işlem kesin olarak iptal edilmektedir. İptal davası açılması üzerine mahkemelerce verilen idari işlemin iptaline yönelik iptal kararları geriye etkili olmaktadırlar. Buna iptal davasında verilen iptal kararlarının geriye yürümesi denilmektedir. Bu şu anlama gelmektedir. İptal davası üzerine verilen iptal kararının hukuka aykırı idari işlemin en başından itibaren hiç yapılmamış sayılmasını sağlaması anlamına gelmektedir. Yani hakkında iptal kararı verilen idari işlem hiç yapılmamış olarak kabul edilmektedir.
İptal Davalarının Özellikleri Nelerdir?
İptal davaları, kısaca idarenin hukuka aykırı olarak düzenlenen işlemlerinin iptalini sağlamaktadır.
İdari mercilerce düzenlenen bir veya birden fazla idari işlemle menfaati ihlal edilen herkes ise iptal davası açabilme hakkına sahiptir. İdari yargıya özgü bir dava türü olan iptal davası üzerine mahkemece verilen kararın neticesinden ilgilisi olan herkes yararlanabilmektedir.
İdari işlemlere karşı iptal davası kanunda sınırlı sayılan bazı nedenlerle açılabilmektedir. Kişi aleyhine tesis edilen idari işlemlere karşı kanunda düzenlenen hukuka aykırılık nedenleri dışında başka bir nedene dayalı olarak iptal davası açamaz. İdare hukuku alanında açılabilecek iptal davası aşağıda belirtmiş olduğumuz hukuka aykırılık durumlarının varlığı halinde açılabilmektedir. Bunlar şu şekildedir;
- İdari işlemin yetki bakımından hukuka aykırı tesis edilmiş olması,
- İdari işlemin şekil yönünden hukuka aykırı olarak tesis edilmiş olması,
- İdari işlemin sebep yönünden hukuka aykırı olarak tesis edilmiş olması,
- İdari işlemin konu yönünden hukuka aykırı olarak tesis edilmiş olması
- İdari işlemin amaç yönünden hukuka aykırı olarak tesis edilmiş olması,
İdari işlemlere yönelik olarak açılan tüm iptal davalarının neticesinde verilen karar geçmişe yönelik olarak etkili olup yapılan işlemin tüm sonuçları ile birlikte ortadan kalkması sonucunu doğurmaktadır. İdare Hukuku iptal davası ile ilgili kanuni düzenlemeler çerçevesinde işlem ile ilgili dava açmayan diğer ilgili kişiler için de davaya konu edilmiş olan idari işlem iptal edilmiş sayılmaktadır.
İptal Davaları Hangi Mahkemeden Açılır?
İdare hukuku alanına giren İptal Davaları için genel yetkili mahkeme eğer özel olarak yetkili yetkili bir mahkeme gösterilmemiş ise söz konusu olan işlemi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi genel yetkili olarak kabul edilmiştir.
İptal Davası İçin Aranan Şartlar Nelerdir?
- İptal davası açılabilmesi için öncelikli olarak yapılan işlemin kamu idaresinin işlemi olması gerekmektedir. Yani idari bir merci tarafından düzenlenmiş olması gerekmektedir.
- İdari işlemin iptal davasına konu olabilmesi için aynı zamanda kamu hizmetinin yürütülmesi amacı ile düzenlenmiş veya uygulanmış olması gerekmektedir.
- Yapılan işlem kamu idaresinin yani işlemi yapan idari makamın, tek taraflı açıklamasına dayalı olarak gerçekleşmiş olan bir idari işlem olmalıdır.
- İptal davası için söz konusu olan işlemin en belirgin özelliğinin ise ilgili olan kişinin isteğine bağlı olmamasıdır. İdarenin tek taraflı iradesi ile tesis ettiği idari işlem ile ortaya yeni bir hukuki durumun ortaya çıkmış olması iptal davası açılabilmesi için yeterli olmaktadır.
- Uygulanmış olan idari işlemin İptal Davası içerisinde konu olabilmesi için kesin ve icrai nitelikli bir işlem olması da yine davanın açılması için gerekli olan koşullardan bir tanesidir.
Zeytinburnu Avukat olarak İdare Hukuku alanında da avukatlık hizmeti vermekteyiz. Ofisimizde İdare Hukuku alanında uzman avukatlarımız tarafından bu alanda bize müracaat eden vatandaşlarımıza avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmeti verilmektedir.
