Arabuluculuk anlaşması belgesinin iptalinden önce arabuluculuk anlaşmasının ne olduğunu bilmek önemlidir. İstanbul Avukat bürosu olarak sizler için hazırladığımız yazıda tüm bu sorulara cevap verilecektir.
Arabuluculuk Anlaşması Nedir?
Arabuluculuk bir özel hukuk uyuşmazlığının tarafı olan kişilerin, özgür iradeleriyle seçtikleri tarafsız ve uzman bir üçüncü kişinin hakemliğinde, dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra başvurdukları bir uyuşmazlık çözüm yoludur. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olan arabuluculuk kurumunun amacı mahkemenin dışında, hızlı ve kesin bir çözüm üretmektir.
Arabuluculuk sürecinde tarafların anlaşmaya varmasıyla, üzerinde anlaşılan hususlar için bir belge oluşturulur ve bu belge hem taraflar hem de arabuluculuk faaliyetini yerine getiren arabulucu tarafından imzalanır. Arabuluculuk faaliyeti sonucunda anlaşmaya varılması halinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamayacağı kanun koyucu tarafından düzenlenmiştir ve bunun sonucu olarak arabuluculuk anlaşması bağlayıcı hale getirilmiştir. Bu konuda detaylı bilgi için İstanbul Avukat ofisimize danışabilirsiniz.
Peki anlaşmaya varılan ve bunun sonucu olarak bağlayıcı nitelik kazanan arabuluculuk belgesinin iptali mümkün müdür?
Arabuluculuk anlaşması hukuken bağlayıcı hale gelir ancak iptali bazı hallerin varlığında mümkündür. Sıkça gündeme gelen bu konuyu sizler için İstanbul Avukat ofisimiz olarak paylaşacağız.
Taraflardan biri arabuluculuk için başvurduğunda arabuluculuk süreci başlar ve arabulucu, bir toplantı günü belirleyerek taraflar ile uyuşmazlığın çözümü için görüşme sağlar. Arabuluculuk görüşmeleri gizlilik ilkesine uygun bir şekilde gerçekleştirilir ve bunun sonucunda bir tutanak şeklinde imzalanır. Ancak bazı durumlarda bu atılan imzalar geçersiz olabilmektedir. Bunlara örnek olarak irade fesadı verilebilmektedir. İşte bu durumda arabuluculuk belgesinin iptal edilmesi mümkün hale gelecektir. Sadece irade fesadı olmayıp bazı durumların varlığı halinde arabuluculuk belgesinin iptali mümkün hale gelmektedir. Bunlara örnek vermek gerekirse;
1-Taraflardan birinin irade sakatlığı varlığı
2-Aşırı yararlanma (gabin) varlığı
3-Ehliyetsizlik halinin varlığı
4-Sahtelik durumunun varlığı
5-İmkansızlık halinin varlığı
6-Emredici hukuk kurallarına aykırılığın varlığı
Bu ve buna benzer sebeplerin varlığı halinde arabuluculuk iptali davası açılabilmesi mümkündür.Arabuluculuk belgesinin iptali için görevli ve yetkili mahkeme, arabuluculuk belgesinin uyuşmazlık konusunun dava açıldığındabelirtilen yer mahkemesidir.
Taraflardan Birinin İrade Sakatlığı Varlığı
Taraflardan biri çeşitli sebeplerle irade sakatlığı yaşıyor olabilir. Örneğin; arabuluculuk sürecinin taraflarından biri toplantı öncesinde diğer tarafı tehdit etmiş veya korkutmuş olabilir. Taraflardan biri diğer tarafı hata veya hile ile yanıltarak arabuluculuk anlaşma belgesini imzalamasını sağlamış olabilir. Bu durumlarda hata, hile, aldatma veya tehdit ile anlaşma belgesi imzalayan taraf irade sakatlığı ile Arabuluculuk Anlaşma Belgesini imzalamış olur. Bu şekilde imzalanan arabuluculuk anlaşma belgeleri dava yolu ile iptal edilebilir.
Aşırı Yararlanma (Gabin) Varlığı
Aşırı yararlanma, anlaşma belgesinin, taraflardan daha güçlü konumda olan tarafın lehine, diğer tarafa aşırı yük yükleyen maddeler içermesi halinde güçlü konumda olan tarafın anlaşma belgesinden dolayısıyla da anlaşma belgesinin diğer tarafından aşırı yararlanması söz konusu olur. Bu veya buna benzer, taraflardan birine aşırı yük yükleyip diğer tarafa aşırı bir yararlanma sağlayan anlaşma belgeleri de iptal edilebilir.
Ehliyetsizlik Halinin Varlığı
Arabuluculuk görüşmelerine katılan ve anlaşma belgesine imza atan tarafın kendisi veya vekili’nin imza atmaya tam ehil ve yetkili olması gerekir. Örneğin, imza atan tarafın fiil ehliyeti bulunmayabilir ya da hakkında kısıtlılık kararı verilmiş olabilir. Yine bu kişinin ceza mahkumiyetinin bulunması nedeni ile kişi kısıtlı olabilir. Vekil sıfatı ile imza atan kişinin vekaletnamesinde veya yetki belgesinde arabuluculuk anlaşma belgesini imzalama yetkisi bulunmayabilir. Bu durumlarda arabuluculuk anlaşma belgesine imza atılması halinde bu anlaşma belgesi iptal edilebilir.
Sahtelik Durumunun Varlığı
Arabuluculuk anlaşma belgesi sahte olarak düzenlenmiş olabilir. Arabuluculuk yetkisi bulunmayan kişi tarafından düzenlenmiş ve imzalanmış olabilir. Bu durumda da Arabuluculuk Anlaşma belgesi iptale dilebilmektedir.
İmkansızlık Halinin Varlığı
Arabuluculuk anlaşma belgesi ile anlaşmaya bağlanan yükümlülüklerin ifa edilebilir yani bu yükümlülüklerin yerine getirilebilmelerinin mümkün olması gerekir. Arabuluculuk anlaşma belgesi ile hayatın olağan akışında yerine getirilmesi imkansız olan veya bir taraf aleyhine yerine getirilmesi imkansız yükümlülükler belirlenmesi hukuka aykırıdır. Dolayısıyla da bu şekilde düzenlenen arabuluculuk anlaşma belgeleri de iptal edilebilir.
Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılığın Varlığı
Arabuluculuk Anlaşma Belgesi ile emredici hukuk kurallarına veya genel ahlak ve adaba aykırı yükümlülükler belirlenmesi mümkün değildir. Anlaşma belgesi ile belirlenen yükümlülüklerin emredici hukuk kurallarına ve genel ahlak ve adaba uygun olması gerekir. Emredici hukuk kuralları ile genel ahlak ve adaba aykırı maddeler içeren arabuluculuk anlaşma belgesi de geçersiz olup iptal edilebilir.
