Arabuluculuk, taraflar arasında uyuşmazlıkların çözümü için gönüllü olarak başvurulan bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Arabuluculuk, genellikle mahkeme dışı bir çözüm yoludur ve tarafların anlaşmaya varmalarına odaklanır. Arabuluculuk süreci, taraflar arasında açık iletişimi ve işbirliğini teşvik ederek uyuşmazlıkların adil ve sürdürülebilir bir şekilde çözülmesine yardımcı olur. Bu süreç, mahkeme masraflarından kaçınmayı ve daha hızlı bir çözüm elde etmeyi amaçlar. Arabuluculuk başvurusu ücretli midir sorusunun cevabı başvurunun ihtiyari arabuluculuk ve zorunlu arabuluculuk olmasına göre değişmektedir.
Zorunlu Arabuluculuk Ücreti
Ülkemiz hukuk sisteminde belirli türdeki uyuşmazlıklar için arabuluculuk sürecine başvurmak, mahkemeye gitmeden önce bir ön şart olarak belirlenmiştir. Zorunlu arabuluculuk genellikle; İş hukuku ve uyuşmazlıkları, tüketici uyuşmazlıkları, kira hukuku uyuşmazlıkları, aile hukuku uyuşmazlıkları ve icra ve iflas uyuşmazlıkları konularında tarafların mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk sürecine katılmalarını gerektiren bir ön koşuldur. Açılacak davanın zorunlu arabuluculuğa tabi olup olmadığının tespiti için İstanbul Avukat bürolarından danışmanlık alınması başvurunun doğru yapılması ve açılacak olan davanın reddedilmemesi için önemlidir.
Zorunlu arabuluculukta ücret, anlaşma olması halinde genellikle taraflar arasında eşit şekilde paylaşılır.
Ücret genellikle arabuluculuk ücret tarifesi ile düzenlenen sınırlar çerçevesinde arabulucu tarafından belirlenir. Taraflar, arabuluculuk sürecinden önce bu ücret konusunda bilgilendirilir ve genellikle taraflar arasında eşit olarak paylaşılmasına yönelik bir anlaşma yapılır. Ancak bazı durumlarda arabuluculuk ücreti tek tarafça da ödenebilmektedir. Bu arabuluculuk görüşmelerinin nasıl yürütüldüğüne ve tarafların hukuki durumlarına bağlı olarak gelişebilmektedir. Özellikle de arabuluculuk sürecinde kendisini İstanbul Avukat ile yürüten taraf kendisini Avukat ile temsil ettirmesi nedeni ile arabuluculuk süreçlerinde avukat ile temsil edilmeyen diğer tarafa göre daha avantajlı olmaktadır.
Ücret ödeme konusunda bazı ülkelerde veya yerel düzenlemelerde farklılıklar olabilir. Örneğin, bazı ülkelerde sosyal yardım alan kişilerden ücret alınmayabilir veya belirli gelir düzeyinin altındaki bireylerden indirimli bir ücret talep edilebilir.
İhtiyari Arabuluculuk Ücreti
İhtiyari arabuluculuk sürecinde ise tarafların arabuluculuk ücretini kimin ödeyeceği, genellikle taraflar arasında yapılan bir anlaşma ile belirlenir. İhtiyari arabuluculuk, tarafların kendi aralarında uyuşmazlıklarını çözmek için gönüllü olarak başvurdukları bir süreç olduğu için, arabuluculuk ücreti de taraflar arasında adil bir şekilde paylaşılır.
Devlet genellikle ihtiyari arabuluculuk sürecinde doğrudan bir ödeme yapmaz. Taraflar, arabulucu tarafından sağlanan hizmet için belirlenen ücreti ödemekle yükümlüdürler. Arabulucunun ücreti, genellikle toplam süreç ve hizmetin niteliğine bağlı olarak belirlenir.
Taraflar arasında yapılan anlaşma doğrultusunda, arabuluculuk sürecinin sonunda anlaşma sağlanırsa bu ücreti kimin ödeyeceği, ödemenin nasıl yapılacağı gibi detaylar belirlenir. Eğer taraflar anlaşmazlık sonucunda bir çözüme varmazlarsa bile, arabuluculuk hizmeti alındığı için ücretin taraflarca ödenmesi gerekebilir.
Arabuluculuk sürecine başvuruda bulunmak için genellikle bir ücret talep edilmemektedir. Ancak, arabuluculuk hizmeti veren kuruluşlarda veya arabulucuların hizmet bedeli konusunda belirli düzenlemeler olabilir.
Ülkeden ülkeye ve yerel düzenlemelerden etkilenmekle birlikte, genelde arabuluculuk sürecinin ücretsiz veya düşük maliyetli olduğu görülür. Ancak, belirli durumlarda veya özel arabuluculuk hizmetlerinde ücret talep edilebilir. Arabuluculuk hizmetlerine başvurmadan önce, ilgili kuruluşun veya arabulucunun ücret politikasını sormak ve anlamak önemlidir.
Arabuluculuk sürecinde belirli bir ücret politikası bulunmamaktadır. Başvuru aşamasında herhangi bir ücret alınmaması, tarafların görüşmeler sırasında anlaşamamaları durumunda ise 2 saatlik ücretin Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanması söz konusudur. Ayrıca, anlaşma durumunda ise ücretin taraflar arasında eşit şekilde ödenmesi, tarafların mali yükümlülüklerini düzenleyen bir prensibi temsil etmektedir.
Tarafların arabuluculukta anlaşamaması durumunda 2 saatlik arabuluculuk ücreti Adalet Bakanlığı’nın bütçesinden karşılanır. Ancak, bu durumun ilerleyen bir mahkeme sürecinde bir yargılama gideri olarak yansıtılabileceği ve mahkeme tarafından haksız çıkan tarafa yükletilebileceği konusuna dikkat çekmek gerekir.
Öte yandan, arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanması durumunda, taraflar arasında eşit şekilde paylaşılacak bir ücretin öngörülmesi yaygındır. Bu durumda, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi temel alınarak belirlenen ücretin taraflar arasında anlaşmazlık konusu olmaması için önceden belirlenen bir düzenleme yapılması önemlidir.
Bu tür detaylar, arabuluculuk sürecine katılan tarafların hak ve sorumluluklarını belirleyen önemli bilgilerdir. Taraflar, arabuluculuk sürecine başlamadan önce bu tür mali konuları anlamak ve kabul etmek açısından alanında uzman bir İstanbul Avukat tarafından bilgilendirilmelidirler. Ayrıca, bu tür düzenlemeler değişiklik gösterebilir, bu nedenle güncel yerel mevzuatı dikkate almak da önemlidir.
