İstanbul Avukat ofisimiz olarak sizlerle evvela nafakanın ne olduğu, türleri ve sonuçlarını kısaca paylaşmak isteriz. Bu makalemiz, nafaka ödeme güçlüğü çeken vatandaşlarımızın nafaka ödememesi halinde karşılaşacağı hukuki problemleri anlatmak amacıyla yazılmıştır. Nafakanın ödenmemesi halinde nafaka borçlusu aleyhine icra takibi başlatılabilir ve hapis cezası çıkartılabilir.
Nafaka Nedir?
Nafaka genel anlamda kişinin eşine veya eski eşine, çocuğuna veya yakın akrabasına (üstsoy, altsoy veya kardeş) ödemekle yükümlü olduğu aylıktır. Nafakayı Türk Medeni Kanunu 175. Maddesinde şu şekilde düzenlemiştir; “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Yükümlüsünün kusuru aranmaz.”
Nafakaya, yoksulluğa düşen tarafa, kadın veya erkek olduğu önem arz etmeksizin hükmedilir. Her ne kadar nafaka denince akla ilk gelen taraf, cinsiyet eşitsizliği nedeniyle kadın olsa da erkeğin kadından daha yoksul olduğu haller de olabilmektedir. Bu durumlarda kadının erkeğe nafaka ödemesi söz konusu olur.
Boşanmaya karar veren çiftler öncelikle Aile Mahkemesinde dava açmak suretiyle boşanırlar ve mahkemenin boşama kararı vermesiyle boşanmış olurlar.
Boşanma davasının bir sonucu olarak da nafakaya hükmedilir. Buna göre hakim; eşlerin ortak çocukları bulunması halinde velayet, iştirak nafakası ve kendisine velayet verilmemiş ana/baba arasında kişisel ilişki kurulması şeklinde boşanma davasının çocuğa ilişkin sonuçlarını kendiliğinden karara bağlamakta, talebe bağlı olarak da yoksulluk nafakası ile maddi ve manevi tazminata hükmedebilmektedir. Nafaka aslında nafaka ödemesi gereken kişinin bir borcudur ve ödenmesi gerekmektedir. Nasıl ki kişisel borçlar devredilebilir değilse, nafaka borcu da devredilemez.
Hukukumuzda 4 tane nafaka türü düzenlenmiştir.
Nafaka türler nelerdir?
İstanbul Avukat büromuz olarak sizlere öncelikle kısaca nafaka türlerinden bahsetmek isteriz. Bunlar, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, tedbir nafakası ve yardım nafakasıdır.
Nafaka ile ilgili daha detaylı bilgilere Nafaka Türleri ve Çeşitleri Nelerdir? İsimli makalemizde yer verilmiştir. Daha ayrıntılı bilgi için bu makalemize bakabilirsiniz.
- Yoksulluk nafakası; evliliğin boşanma kararı ile sona ermesiyle yoksulluğa düşecek olan tarafa ödenmesi gereken nafaka türüdür.
- İştirak nafakası; boşanma davası sonucu velayeti kendisine bırakılan eşe, çocuğun bakım ve giderlerini karşılayacak ekonomik olarak katkıda bulunmasını sağlayacak nafaka türüdür.
- Tedbir nafakası; boşanma ya da ayrılık davası açıldığında hakim tarafından re’sen alınan ve dava süresince geçerli olacak bir tür önlemdir.
- Yardım nafakası; yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşeceği sabit olan üstsoyu-altsoyu ile kardeşlerine yardıma muhtaç kişinin yoksulluğunu ortadan kaldıracak miktarda ödemek zorunda olduğu nafakadır.
Nafaka Ödenmezsem Ne Olur?
Nafaka, yukarıda da belirttiğimiz gibi, boşanma sırasında ve boşandıktan sonra yoksulluğa düşen eşe ve çocuklarına aylık olarak verilen bir maddi yardımdır. Nafakaya Mahkeme kararıyla hakim hükmeder ve nafakaya hükmedildiği an borç doğar. Dolayısıyla her doğan borç gibi nafaka borcunun da zamanında ödenmesi gerekmektedir. Nafaka borcunun ödenmemesi halinde ise, yine her türlü borçta olduğu gibi nafaka borcunda da icra takibi başlatılır. Nafaka borcunu ödemeyen nafaka borçlusuna icra takibi başlatılır ve buna rağmen borcunu ödemediği taktirde nafaka alacaklısının şikayette bulunmasıyla birlikte 3 aylık ödenmeyen nafaka tutarı nedeniyle 90 gün süreyle tazyik hapsine tabi tutulması gündeme gelir.
Nafakanın ödenmemesiyle alakalı Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 07.03.2023 tarihli, 2023/1415 karar numaralı kararında; “Nafaka hükmüne uymamak suçunun oluşabilmesi için, nafaka ödenmesinin kesinleşmesi bir mahkeme kararına dayanması, aylık nafakanın tahsili için icra takibinde başlanılmış ve icra emrinin borçlu-sanığa tebliğ edilmiş olması, borçlunun ilamda yazılı ödeme koşullarına uymaması, aylık nafakaya hükmedilmesi halinde icra emrinin tebliği ile kaldırılması veya azaltılması hususunda açılmış bir davanın bulunmaması, dava açılmış ise sonuçlanmış olması ve kullanılması gerektiği- Somut olayda; müşterek çocuğun reşit olduğu tarihte iştirak nafakasının kendiliğinden sona ereceği ve borçlunun müşterek çocuk için şikayete konu aylara ilişkin ödeme yapmak zorunda olmadığı gözetilmeden karar verilmesinin bozma sebebi olduğu..” şeklinde karara bağlamıştır.
Bir diğer Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 16.02.2021 tarihli, 9399/1570 karar sayılı kararında;
“İİK’nın 344. Maddesinde düzenlenen ve şikayete tabi bulunan nafaka hükmüne uymamak suçunun oluşabilmesi için, nafaka ödenmesinin kesinleşmiş bir mahkeme kararına dayanması, aylık nafakanın tahsili için icra takibine başlanılmış ve icra emrinin borçlu-sanığa tebliğ edilmiş olması, borçlunun ilamda yazılı ödeme koşullarına uymaması, aylık nafakaya hükmedilmesi halinde icra emrinin tebliği ile şikayet tarihi arasında işlemiş en az bir aylık cari nafaka borcunun bulunması, borçlu-sanık tarafından nafakanın kaldırılması veya azaltılması hususunda açılmış bir davanın bulunmaması, dava açılmış ise sonuçlanmış olması ve şikayet hakkının suçun işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren 3 ay ve her halde işlenmesinden itibaren 1 yıl içinde kullanılması gerekmesi karşısında, somut olayda … 3. İcra Müdürlüğünün 2019/5323 sayılı takip dosyası ile 05/09/2018-05/05/2019 tarihleri arasında birikmiş tedbir nafakası borcunu ödenmediğinden dolayı şikayette bulunulduğu, takip talebinde cari nafaka alacağı talep edilmeyip adi alacak niteliğindeki geçmiş dönem nafaka borçlarının tahsilinin talep edildiği, işleyecek aylık nafaka talebinin bulunmadığı, müşteki vekilinin … 3. İcra Müdürlüğünün 2019/5323 sayılı takip dosyasına konu nafaka alacaklarının hiç ödenmediği gerekçesiyle şikayette bulunması neticesinde …2. İcra Ceza Mahkemesince sanığın cezalandırılmasına karar vermiş ise de, atılı suçun unsurlarının oluşmadığı- ” şeklinde karar vermiştir.
Yargıtay kararları çerçevesinde İstanbul Avukat ofisimiz olarak sizlerle mahkeme kararıyla hakimin hükmettiği nafakanın ödenmemesi halinde beraberinde getirdiği sonuçları paylaşmış bulunduk. Daha detaylı bilgi ve hukuki destek için ofisimizi randevu alıp ofisimizi ziyaret edebilirsiniz.
