Ceza hukuku, kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tüm suçlara ilişkin, gerek hapis cezalarını ve gerekse adli ve idari para cezalarını düzenleyen bir hukuk dalıdır. Amacı, suç işleyen kişilerin işledikleri suçlar neticesinde, pişmanlık duymalarını sağlamak ve suç işlemek konusunda caydırıcı müeyyideler düzenlemektir. İstanbul Avukat ofisimiz olarak sizler ile paylaşacağımız makale Ön Ödeme ile ilgili olup, ceza hukukunda önemi haiz bir kurumdur.
Ön Ödeme Nedir?
Ceza hukuku, Ön Ödemeyi5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 75.Maddesinde düzenlemiştir. Kanun Maddesine göre; “Uzlaşma kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, yalnız adlî para cezasını gerektiren veya kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı altı ayı aşmayan suçlar” da mümkün olan ve ön ödemede bulunulduğu takdirde kamu davası açılmaması veya davanın düşürülmesini sağlayan bir kurumdur.
Ön Ödeme Kurumunun Amacı Nedir?
Ön Ödeme kurumu, ceza miktarı az olan bazı suçlarda, failin belli bir miktar para cezasını yargılanmaksızın, önceden ödemeyi kabul etmesiyle soruşturma aşamasında kamu davası açılmaması veya kovuşturma aşamasında davanın düşürülmesini sağlayarak yargının işini azaltmayı, suçluyu cezaevi ortamından uzak tutmakla hem bireysel hem de kamusal açıdan yarar elde etmeyi amaçlamaktadır.
Ön Ödemenin Şartları nelerdir?
Ön ödeme kurumunun işletilmesiyle alakalı Türk Ceza Kanunu ilgili maddede, hangi şartlarda ön ödeme kurumun işleyeceği konusunu düzenlenmiştir. Kanunda sayılan haller dışında genel şartlar bulunmaktadır. Bunlar;
- Suça ilişkin yalnızca adli para cezasının düzenlenmiş olması gerekmektedir.
- Suça ilişkin cezanın üst sınırı 6 ayı geçmeyen hapis cezasını içeren suçlardan olmalıdır.
- Suç, uzlaşılabilir nitelikte olmamalıdır. Şayet saydığımız ilk iki şart sağlanmış olsa da, suç konusunda uzlaşılabiliyorsa, ön ödeme kurumu işletilemez.
Bunlara örnek olarak; Genel Güvenliğin Taksirle Tehlikeye Sokulması Suçu (TCK m.171), Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçu (TCK m.98/1), Çevrenin Taksirle Kirletilmesi Suçu (TCK m. 182/1), Özel İşaret ve Kıyafetleri Usulsüz Kullanma Suçu (TCK246/1), 6831 sayılı Orman Kanunu Madde 108/1 ve Suçu Bildirmeme Suçu (TCK m.278)
Ön ödeme kurumunun işletilebilmesi için;
- Genellikle hafif veya orta dereceli suçlar için geçerlidir. Ciddi veya kamu güvenliği hakkında tehlike oluşturacak suçlar için ön ödeme kurumunun işlemesi mümkün değildir.
- Şüpheli veya sanığın kaçma durumu olmaması gerekmektedir.
- Suçun tekrar işlenmemesi gerekmektedir. Mükerrer suç, kefalet veya teminat miktarının belirlenmesi konusunda önemli bir faktördür.
- Şüpheli veya sanık, mahkemeye belirli bir miktar para veya başka varlıkları güvence olarak sunarak adli süreçteki yükümlülüklerini yerine getirme niyetini gösterebilir.
Ön Ödeme Hangi Suçlarda Mümkündür?
Ön ödemenin hangi suçlarda mümkün olduğu Türk Ceza Kanunu ile açıkça düzenlenmiştir. Bu makalede İstanbul Avukat ofisi olarak sizinle bu kanun maddelerini de paylaşıyoruz.
- Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (TCK m.98/1)
- Dilekçe hakkının kötüye kullanılmasının engellenmesi (TCK m.121/1)
- Karşılıksız yararlanma (TCK m.163/1)
- Bilgi vermeme (TCK m.166/1)
- Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması (TCK m.171/1)
- Akıl hastaları üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali (TCK m.175/1)
- Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması (TCK m.177/1)
- İşaret ve engel koymama (TCK m.178/1)
- Çevrenin taksirle kirletilmesi (TCK m.182/1)
- Usulsüz ölü gömülmesi (TCK m.196/1)
- Kıymetli damgada sahtecilik (TCK m.199/3)
- Kamu görevlisinin ticareti (TCK m.259/1)
- Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma (TCK m.264/1)
- Suçu bildirmeme (TCK m.278/1)
- Suçu bildirmeme (TCK m.278/2)
- Ses ve görüntülerin kayda alınması (TCK m.286/1)
- Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs (TCK m.288/1)
- Muhafaza görevini kötüye kullanma (TCK m.289/3)
Ön Ödeme Nasıl Yapılır?
Öncelikle, şüpheli veya sanık hakkında kefalet veya teminat kararı verilir ve ödenecek miktar belirlenir. Mahkeme kararıyla belirlenen kefalet veya teminat miktarını ödemek için genellikle belirli bir banka hesabına ödeme yapılması gerekmektedir. Mahkeme tarafından bu hesap bilgileri verilir. Ödeme genellikle nakit, banka havalesi veya banka dekontu ile yapılabilir. Banka dekontu ile ödeme yapılacaksa, ödeme yapılan banka şubesine gidilir ve mahkeme tarafından verilen hesap numarasına ödeme yapılır. Ödeme işlemi tamamlandıktan sonra banka dekontu alınır. Ödeme yapıldıktan sonra, ödeme yapılan banka dekontu veya diğer belgeler mahkemeye iletilir. Bu belgeler, ödemenin gerçekleştiğini kanıtlar ve serbest bırakma sürecinin devam etmesine yardımcı olur. Ödeme yapıldıktan ve gerekli belgeler mahkemeye iletildikten sonra, mahkeme tarafından belirlenen prosedürler doğrultusunda serbest bırakma işlemi gerçekleşir. Bu süreçte, şüpheli veya sanık gerekli evrakları doldurarak veya diğer prosedürlere uyarak serbest bırakılır. İstanbul Avukat ofisimiz olarak sizinle Ön Ödeme konusunu incelemiş bulunuyoruz. Daha detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
