Miras davaları kavramı, özel hukuk alanlarından biri olan Miras Hukuku alanında düzenlenmiş içerisinde önemli hukuki süreçleri barındıran birçok dava türünü içermektedir. Mirasbırakanın ölümünden sonra veya mirasbırakanın yokluğunun(gaipliğinin) resmi olarak onaylanmasından sonra mirasçıların mirasbırakanın terekesinde yer alan malvarlıkları ile ilgili açılan davalar miras davalarıdır. Ancak mirasbırakanın ölümünden sonra mutlak surette dava açılması gerekmemektedir. Yalnızca mirasçılar arasında belli bazı hususlarda anlaşmazlık söz konusu olması halinde miras davaları kapsamına giren davaların açılması gerekebilmektedir. Örneğin, Ölen kişinin vefatından önce bir vasiyet bırakılırsa ve tüm mirasçılar vasiyetin şartlarından memnunlarsa dava açılmasına gerek yoktur. Ancak bir mirasçı dahi bu vasiyetnameden memnun değilse yani bu vasiyetname ile miras hakkı ihlal edilmiş ise bu mirasçı bu vasiyetname ile ilgili miras davaları kapsamına giren Vasiyetnamenin İptali Davasını açmalıdır. Miras davaları, mirastan çıkarma ve miras reddi gibi farklı başlıklar altında açılabilir. Ülkemizde yasal ve tayin edilmiş mirasçıların tümü mirasçı olarak kabul edilmektedir. Bu kişiler arasında çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle miras davaları açılabilmektedir.
Miras Davalarının Çeşitleri Nelerdir?
Miras maksatlı her çeşit dava miras davası şeklinde kabul edilmesiyle, çeşitli nedenlerle birçok dava açılmaktadır. Sıklıkla açılan miras davaları şu şekilde sıralanabilir:
- Mirasçılık belgesi alınması davası
- Alınmış mirasçılık belgesinin iptali.davası
- Vasiyetnamenin İptali davası
- Mirasın reddi.davası
- Mirastan mal kaçırma davası(Muris Muvazaası Davası)
- Mirasta iade davası
- Mirastan yoksun kişilere mirasçı belgesi verilmesi.
- Terekenin mevcudunun tespiti ve korunması(Terekenin Tespiti Davası)
- Mirasın Paylaştırılması Davası(Tenkis Davası)
Miras davaları, delil gerektiren ve uzun zaman alan davalardır. Bu yüzden özellikle mirasçı sayısının 2 ve daha fazla olduğu ve miras bırakanın terekesindeki malvarlıklarının fazla olduğu durumlarda dava açan kişinin bu alanda uzman kişilerden rehberlik ve hukuki danışmanlık sürecin hızlı bir şekilde sonuçlanması ve hakka erişim için son derece önem arz etmektedir.
Miras Davası Nasıl Açılır?
Miras davası, yetkili mahkemeye başvuru sırasında mirasbırakanın kanuni ve atanmış mirasçıları tarafından açılabilir. Miras davası öncesi bazı hazırlıklar yapılır. İlk kontrol edilecek şey, miras bırakan kişinin geçerli bir vasiyeti olup olmadığıdır. Vasiyet yoksa doğrudan dava açılabilir. Bir vasiyet varsa o vasiyetnameye göre paylaşımın yapılabilmesi için, öncelikle o vasiyetnamenin yetkili ve görevli mahkeme tarafından açılıp okunması, vasiyetnameye itiraz hakkı olan mirasçıların vasiyetnameye itiraz etmeyip, vasiyetnameyi kabul etmiş olması ve vasiyetnamenin açılıp kesinleşmiş olması gerekir. Vasiyetname bulunan hallerde, mirasın vasiyete göre mirasçılar arasında nasıl paylaşılacağı incelenir. Vasiyetnamede haksızlığa uğradığını düşünen mirasçı ya da mirasçılar ilk aşamada bu vasiyetnameye itiraz edip miras davaları içerisinde yer alan vasiyetnamenin iptali davasını açabilmektedirler. Vasiyetname olmayan hallerde mirasçılar arasında paylaşım için anlaşmazlık yaşanmışsa bu durumda ortaklığın giderilmesi (İzale-i şuyu) davası açılmalıdır. Yine mirasbırakan sağlığında mirasçılarından birine terekeye dahil mallarından herhangi bir kazandırım yapmışsa bu durumda da diğer mirasçılar Tenkis Davası açmalıdır. .
Miras Davasını Kapsayan Konular Nelerdir?
Diğer hukuk davalarına göre nispeten daha uzun süren davalardan olan miras davaları, davanın kapsamına giren miras ile ilgili hususlar sonuca bağlanırken, genel olarak mirasın paylaşım konusunda anlaşmazlık çıkması halinde açılmaktadırlar. Miras davalarının konusunu oluşturabilen hususların başlıcaları şu şekildedir;
- Mirasbırakanın sağlığında mirasçılardan birine terekeden kazandırmada bulunması.
- Miras Bırakanın terekesinin belirlenebilir olmaması,
- Yasal mirasçıların kim olduğu ve kaç kişi arasında ne şekilde paylaşım yapılacağı hususu
- Mirasçılardan birinin veya birden fazla mirasçının terekeden mal çalıp çalmadığı hususu,
- Mirasçının veya mirasçıların tereke hususunda gerçeğe aykırı beyanda bulunup bulunmadığı hususu,
- Mirasçılardan birinin veya birden fazlasının mirası reddedip etmediği hususu
- Vasiyetname düzenleyen mirasbırakanın vasiyetnamesinin geçerli bir vasiyetname olup olmadığı hususu,
Miras Davaları Ne Kadar Sürer?
Miras davaları genellikle uzun süre devam eden dava türleri arasında yer almaktadır. Miras Davaları kapsamına giren davalardan açan kişilerin davaları açarken hukuki destek almamaları ve yanlış işlem yapmaları dava süreçlerinin daha da fazla uzamasına sebebiyet vermektedir. Dilekçeyi alan mahkemenin yaptığı ilk işlem yasal mirasçıları tespit etmek ve onlara tebligat yapmaktır. Bu süreç, mirasçılardan da ölenlerin olması halinde ölen mirasçıların da mirasçılarına ulaşılması gerektiğinden mirasçıların da ölmesi halinde uzamakta ve bu da yargılamanın daha fazla uzamasına sebep olmaktadır. Tahkikat aşamasında gerekli işlemlerin doğru bir şekilde yapılmaması da yargılamanın uzamasına sebebiyet vermektedir.
Miras Davası Nasıl Sonuçlanır?
Dava açıldıktan sonra mahkeme, davanın yetkili ve görevli mahkemede açılıp açılmadığı, tarafların taraf ehliyetlerinin olup olmadığı, tarafların dilekçelerinde belirttikleri delillerin başka kurumlardan getirtilmesi gerekiyorsa getirtilip getirtilmediği vs. gibi usuli incelemeleri ve gerekli belgeleri tamamladıktan sonra yargılama(tahkikat) aşamasına geçilir. Tahkikat aşamasında taraflar dinlenir, delilleri toplanır, keşif, bilirkişi gibi incelemeler gerekiyorsa yapılır tahkikat aşamasındaki incelemeler tamamlandıktan sonra hüküm aşamasına geçilir ve mahkeme tahkikatın sonunda dava ile ilgili nihai son kararını verir. Davanın kazanılması, tüm bu süreçlerin doğru takip edilmesi ve doğru ilerletilmesi için uzman avukat desteği son derece önem arz etmektedir.
