Bu makalemizde İstanbul Avukat ofisi olarak, evli kadının eski soyadını kullanabilmesinin mümkün olup olmadığını ele alacağız.
- Türk Medeni Kanununa Göre Evlilikte Kadının Konumu
4721 sayılı Medeni Kanunumuza göre evlilik gerçekleştiğinde, kadın ve erkek arasında evlilik birliği kurulmuş olur. Eşler birliği yönetmek hususunda eşit hak ve yükümlülüklere sahip olur. Medeni kanunumuzda aynı zamanda kadın için ekonomik güvence sağlanmasına yönelik hükümler de düzenlenmiştir. Bu hükümlerle evlilik birliğinde tarafların birlikte yaşadığı aile konutu üzerinde erkek ve kadın eşit haklara sahip olmakta, birliğin yönetilmesinde kadın ve erkeğin eşit söz hakkına sahip olacağı, velayet hakkının iki tarafça aynı hak ve yükümlülüklere tabi olarak kullanılacağı düzenlenmiştir. Ayrıca kocanın evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde hakimin müdahale edebileceğini düzenleyen 195. Madde ve eşin, ailenin ekonomik varlığını tehlikeye düşürecek işlemlerde bulunması halinde ancak öteki eşin rızasıyla malvarlığında işlemler yapabileceği yönünde hakimin karar alabileceğini düzenleyen 199. Madde de kadına güvence sağlayan hükümlerdendir.
2.Evli Kadının Kocanın Soyadıyla Birlikte Bekarlık Soyadını Kullanması Mümkün Müdür?
Evlenen kadın eşinin soyadıyla birlikte kendi soyadını kullanmak istiyorsa, evlilik gerçekleştikten sonra Nüfus ve Vatandaşlık İşlerine yazacağı dilekçe ile eşinin soyadı yanında bekarlık soyadını da kullanacağını bildirmelidir. Bu işlem e- devlet kapısı üzerinden de pratik bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Bu işlemi kişi kendisi yapabileceği gibi bu işlemi yapmak için bir İstanbul Avukat yardımı da alabilir.
Türk Medeni Kanunu, Anayasa Mahkemesinin 22/02/2023 tarihli ve 2022/155e. 2023/38 numaralı kararıyla iptal edilen madde ile
“III. Kadının soyadı
Madde 187- Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.”
Şeklinde kadının evlilikten sonra soyadını düzenlemiştir. Kanun maddesi ilgili Anayasa Mahkemesi kararıyla, anayasanın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesine aykırı bulunarak iptal edilmiştir.
Mahkeme, kadının evlendiğinde sadece kendi soyadını kullanmasını engelleyen bu hükmü iptal etmiş, hüküm yürürlükten kaldırılmıştır.
3.Evli Kadının Yalnızca Bekarlık Soyadını Kullanabilmesi Mümkün Müdür ?
Yukarıda numarası verilen Anayasa Mahkemesi, Medeni Kanunun 187. maddesini iptal etmeden önce, kadınlar bekarlık soyadlarını kullanabilmek için dava açarak mahkemeden talep etmek durumundaydı. Kararla madde hükmü iptal edildikten sonra kadının yalnızca kendi soyadını kullanabilmesinin önü açılmış olsa da şu anda mecliste görüşülmekte olan 9. Yargı Paketi ile eski Medeni Kanun düzenlemesine dönülmesi beklenmektedir.
Evli Kadın Sadece Bekarlık Soyadını Kullanmak İçin Ne Yapmalıdır?
Şu anda evli kadının soyadı ile ilgili mevzuatta bir düzenleme bulunmadığından yalnızca bekarlık soyadını kullanmak isteyen kadın Aile Mahkemesine dava açarak talebini bildirmelidir. Aile mahkemesinden olumlu yönde karar alınırsa, bu karar ile nüfus müdürlüğünden bekarlık soyadını tek başına kullanma yönünde talepte bulunulmalıdır.
4.Evli Kadının Bekarlık Soyadını Tek Başına Kullanabilmesi İle İlgili Yargı Kararları
Yargıtay Genel Kurulu 2014/889 E.- 2015/2011 K. Numaralı kararında
“Direnmeye konu yargılama kapsamında verilen kararın 4721 sayılı Kanun’un 187. maddesine dayanarak verildiği anlaşılmaktadır. Ancak, yukarıda yer verilen tespitler ışığında ilgili Kanun hükmünün sözü edilen Sözleşme hükümleri ile çatıştığı görülmektedir. Bu durumda, uyuşmazlığı karara bağlayan ilk derece Mahkemelerinin, AİHS ve diğer uluslararası insan hakları antlaşmaları ile çatışan 4721 sayılı Kanun’un 187. maddesini kararlarına esas almayarak, başvuru konusu uyuşmazlık açısından Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca uygulanması gereken uluslararası sözleşme hükümlerini dikkate alması gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Somut olaya gelince: sebep önemli olmaksızın davacı evlilik birliği içinde sadece kızlık soyismini kullanmak istemektedir. Kızlık soyisminin kullanmak istemek için haklı bir gerekçenin bulunmasına ihtiyaç bulunmamaktadır. Bu hak AİHS 8 ve Anayasanın 17. maddeleri kapsamında bir insan hakkıdır ve cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve kadın arasında eşit şekilde uygulanmalıdır. Aksi durum AİHS’nin 14. maddesine aykırılık teşkil edecektir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle yerel mahkeme kararı usul ve yasaya uygun olup, onanmalıdır.”
Yukarıdaki Yargıtay Genel Kurulu kararıyla evli kadının tek başına bekarlık soy adını kullanabilmesinin önünü açılmış, Yargıtay Medeni Kanunun emredici hükmüne rağmen evli kadına herhangi bir sebep sunmamış olsa da yargı mercilerine başvurarak bekarlık soy ismini tek başına kullanmayı talep etme imkanı tanımıştır.
Sonuç olarak; tek başına bekarlık soyadını kullanmak isteyen kadın usulüne uygun olarak dava açmalı, olumlu yönde kararla nüfus müdürlüğünden nüfus kaydının düzeltilmesini talep etmelidir.
Dava açarken hak kaybına uğramamak, hızlı bir şekilde istenen sonuca ulaşmak için
İstanbul Avukat ofisinden hukuki destek almanız yararınıza olacaktır.
