İstihkak davası nedir, nasıl ve nerede açılır? Alacaklı tarafından başlatılan icra takibinde icra müdürlüğü tarafından haczedilen malın/malların borçlu tarafından üçüncü kişiye ait olduğunun iddia edilmesi veya üçüncü kişi malın kendisine ait olduğunu iddia etmesi halinde açılması gereken dava türü istihkak davasıdır. İstihkak davası icra iflas kanununun 96. Maddesi ve 99. Maddeleri arasında düzenlenmiştir.
İcra iflas kanununun 96. Maddesine göre; Borçlu, elinde bulunan bir malı başkasının mülkü veya rehni olarak gösterdiği yahut üçüncü bir şahıs tarafından o mal üzerinde mülkiyet veya rehin hakkı iddia edildiği takdirde, icra dairesi bunu haciz ve icra tutanaklarına geçirir ve keyfiyeti iki tarafa bildirir.
İcra dairesi aynı zamanda istihkak iddiasına karşı itirazları olup olmadığını bildirmek üzere alacaklı ve borçluya üç günlük mühlet verir. Sükütları halinde istihkak iddiasını kabul etmiş sayılırlar. Malın haczine muttali olan borçlu veya üçüncü şahıs, ıttıla tarihinden itibaren yedi gün içinde istihkak iddiasında bulunmadığı takdirde, aynı takipte bu iddiayı ileri sürmek hakkını kaybeder. İstihkak iddiasının yapıldığı veya istihkak davasının açıldığı tarihte istihkak müddeisi ile birlikte oturan kimseler yahut bu şahısların iş ortakları, iddianın yapıldığı tarihte veya istihkak davası 97 nci maddenin 9 uncu fıkrası gereğince açılmışsa davanın açıldığı tarihte malın haczine ıttıla kesbetmiş sayılırlar.
İcra iflas kanunu 96. Maddesine göre, haciz yapan icra memuruna borçlu tarafından haczedilen malın üçüncü kişiye ait olduğu veya üçüncü kişinin o malın bizzat kendisine ait olduğunu iddia etmesi halinde bu durumu haciz tutanağına yazmakla yükümlüdür. İcra müdürü bu iddiaları tutanağa geçerek bu durumu üçüncü şahis ve borçlu tarafa bildirir. Bildirimde bu istihkak iddiası yani mülkiyet iddiasına karşı itirazları olup olmadığını bildirmek üzere üçüncü şahıs ve borçluya 3 günlük süre tanımaktadır. Malın haciz edildiğini öğrenen borçlu veya üçüncü şahıs 7 gün içerisinde istihkak iddiasında bulunmak yani istihkak iddiasında bulunmak zorundadırlar. 7 gün içerisinde borçlu veya üçüncü kişi tarafından istihkak iddiasında bulunulmaması halinde istihkak iddiasında bulunmayan taraf aynı icra takibi ile ilgili olarak istihkak davası açma hakkını kaybetmektedir.
İcra iflas kanunu 97. Maddesinde; İstihkak iddiasına karşı alacaklı veya borçlu tarafından itiraz edilirse, icra memuru dosyayı hemen icra mahkemesine verir.
İcra mahkemesi, dosya üzerinde veya lüzum görürse ilgilileri davet ederek mürafaa ile yapacağı inceleme neticesinde varacağı kanaate göre takibin devamına veya talikıne karar verir. İstihkak davasının sırf satışı geri bırakmak gayesiyle kötüye kullanıldığını kabul etmek için ciddi sebepler bulunduğu takdirde icra mahkemesi takibin talikı talebini reddeder.
Takibin talikıne karar verilirse, haksız çıktığı takdirde alacaklının muhtemel zararına karşı davacıdan 36 ncı maddede gösterilen teminat alınır. Teminatın cins ve miktarı mevcut delillerin mahiyetine göre takdir olunur….
İcra iflas kanunu 97. Maddesinde borçlunun veya üçüncü kişinin istihkak iddiasına karşı alacaklı veya borçlunun açabileceği istihkak davası düzenlenmiştir. İcra müdürlüğü tarafından haczedilen malın/malların üçüncü kişiye ait olduğunu iddia eden borçlu veya malın kendisine ait olduğunu iddia eden üçüncü kişinin bu iddialarına karşı alacaklı istihkak davası açmaktadır. Alacaklı açacağı istihkak davası ile malın/malların borçluya ait mallar olduğu ve haczin devam etmesi gerektiğini ileri sürmektedir.
İcra mahkemesi açılan istihkak davası üzerine yapacağı inceleme ile icra takibinin devamına veya icra takibinin iptaline karar vermektedir. İstihkak davasının borçlu tarafından açıldığı hallerde şayet mahkeme istihkak davasının icra takibinde haczedilen malın/malların satışını durdurmak kastı ile açıldığı kanaatine varmış ise mahkeme borçlu tarafından talep edilen icra takibinin iptali talebini reddetmektedir.
İstihkak davası üzerine icra mahkemesinin icra takibinin devamına karar vermesi halide mahkemece verilen icra takibinin devamı kararı kesindir. İcra mahkemesinin verdiği takibin devamına ilişkin kararı üçüncü kişiye tebliğ edilir. Üçüncü kişi bu kararın kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde istihkak davası açmak zorundadır. Ücünçü kişinin bu durumda 7 günlük süre içerisinde istihkak davası açmaması halinde üçüncü kişi alacaklıya karşı istihkak iddiasında bulunma hakkını kaybetmektedir.
İcra İflas Kanunu 97. Maddesine göre; Bir taşınır malı elinde bulunduran kimse onun maliki sayılır. Borçlu ile üçüncü şahısların taşınır malı birlikte ellerinde bulundurmaları halinde dahi mal borçlu elinde addolunur. Birlikte oturulan yerlerdeki mallardan mahiyetleri itibariyle kadın, erkek ve çocuklara aidiyetleri açıkça anlaşılanlar veya örf ve adet, sanat, meslek veya meşgale icabı olanlar bunların farz olunur. Bu karinenin aksini ispat külfeti iddia eden kişiye düşer. İstihkak davacısı malı ne suretle iktisap ettiğini ve borçlunun elinde bulunmasını gerektiren hukuki ve fiili sebep ve hadiseleri göstermek ve bunları ispat etmekle mükelleftir.
İcra müdürlüğünün haczettiği mal şayet haciz sırasında borçlunun elinde ise bu mal borçluya ait sayılmaktadır. Bu malın borçlu veya üçüncü bir kişi tarafından birlikte bulundurulmaları halinde de yine mal borçluya ait sayılmaktadır. Kişiye özgü mal olduğu açıkça belli olan( meslek icabı kullanıldığı açık olan, örf, adet ve gelenekler gereği bir kişiye ait olduğu açıkça anlaşılan) mallar borçluya ait kabul edilmez. İcra iflas kanunu 97. Maddesine göre borçluya ait kabul edilen malların borçluya ait olmadığını iddia eden kişi bu iddiasını ispat etmek ile yükümlüdür. Bu iddia istihkak iddiasıdır. Bu istihkak iddiasına karşı alacaklı veya borçlu istihkak davası açma hakkına sahiptir.
